تبديل مگنتو هيدرو ديناميك MHD، كاربردي تكنولوژيكي از پلاسما محسوب مي گردد، كه امكان توليد انرژي الكتريكي از انرژي جنبشي پلاسما را بدون نياز به توربين فراهم مي آورد. از نظر فيزيكي ، پلاسمايي كه در مبدل MHD مورد استفاده قرار مي گيرد، دمايش در مقايسه با پلاسماي مورد استفاده در گداخت هسته اي فوق العاده پايين تر است. در تبديل مگنتو هيدرو ديناميك با جريان يافتن گازي يونيزه شده در راستاي عمود بر يك ميدان مغناطيسي، مطابق پديده موسوم به فارادي، يك ميدان الكتريكي در جهت عمود بر دو جهت بردار جريان سيال وبردار ميدان مغناطيسي القا مي گردد.
ژنراتورهاي MHD در يك چرخه مگنتو هيدرو ديناميك در نقش يك ماشين الكتريكي ظاهر مي شوند، به اين معني كه مي توان از انرژي حركتي خطي ذرات پلاسماي متحرك براي توليد برق DC استفاده كرد و برعكس مي توان از انرژي برق DC براي شتاب دادن ذرات پلاسما استفاده نمود، به عبارت ديگر تبديل مگنتو هيدرو ديناميك يك فرآيند دو طرفه است. مبدلهاي مگنتو هيدرو ديناميك در حال حاضر، علاوه بر آنكه به عنوان نيروگاه هاي توليد برق مطرح مي باشند، داراي مصارف نظامي هم شده اند. به عنوان مثال مي توان از ژنراتورهاي MHD براي تامين انرژي الكتريكي مورد نياز سيستم هاي هدايت داخلي موشك ها و سفينه هاي فضايي و يا از موتور هاي MHD براي پيش رانش موشك ها استفاده كرد.
نيروگاه هاي MHD نسبت به نيروگاه هاي گداخت هسته اي داراي هزينه سرمايه گذاري كمتري مي باشند، ليكن توليد انرژي الكتريكي در آنها در مقايسه با نيروگاه هاي كلاسيك سوخت فسيلي بسيار هزينه بر است.
يكي از مواردي كه بر هزينه توليد چنين نيروگاه هايي مي افزايد، ضرورت تجهيز آنها به اينورتر براي تبديل برق DC توليدي آنها به برق AC مي باشد.
يكي از مراكزي كه تحقيقات گسترده اي در رابطه با ژنراتورهاي MHD انجام مي دهد، Inutake Laboratory در كشور ژاپن مي باشد.
اصول كلي ژنراتورهاي MHD
در يك ژنراتور مگنتو هيدرو ديناميك از پلاسما براي تبديل مستقيم انرژي گرمايي به انرژي الكتريكي استفاده مي شود. در اين ژنراتور يك شاره از گاز يونيزه شده كه نسبت بزرگي از انرژي اوليه ذخيره شده در آن تبديل به انرژي جنبشي ناشي از حركت مستقيم شده است، با زاويه قائم به داخل خطوط يك ميدان مغناطيسي تزريق مي شود.
هنگام تقاطع فواره پلاسما با خطوط ميدان مغناطيسي، مطابق قانون فارادي يك ميدان الكتريكي E = V x B عمود بر جهت جريان فواره پلاسما و جهت چگالي شار مغناطيسي در پلاسما القا مي شود، كه در آن V معرف بردار سرعت فواره پلاسما و B معرف بردار چگالي شار مغناطيسي مي باشد. اين ميدان الكتريكي در صورت اتصال يك مدار مصرف خارجي به الكترودهاي ژنراتور،A1 وA2 ، كه خود در تماس با پلاسما مي باشند، موجب ايجاد جرياني الكتريكي عمود بر جهت V وB مي گردد، كه از پلاسما و بار خارجي R1 عبور مي كند. تحت تاثير جريان عبوري از پلاسما و ميدان مغناطيسي عمود بر آن، فواره پلاسما در حين عبور از داخل خطوط ميدان مغناطيسي شتاب منفي مي گرد و از سرعتش كاسته مي شود. نيرويي كه بر واحد حجم پلاسماي متحرك اعمال مي شود و تمايل به ترمز كردن ذرات پلاسما را دارد برابر f = J x B است كه در آن J معرف بردار چگالي جريان عبور كننده از پلاسما مي باشد. اين پديده نا مطلوب است و موجب كاهش انرژي الكتريكي حاصله مي گردد.
منبع :
http://www.masbi.com/article.aspx?p_id=4516
نظرات شما عزیزان:
ارسال توسط اسماعیل لشنی
آخرین مطالب